Chorwacki Bank Narodowy podnosi prognozę inflacji na 2025 rok do 4,2%

Chorwacki Bank Narodowy (HNB), często określany jako CNB, opublikował we wrześniu 2025 roku swoje najnowsze prognozy makroekonomiczne, sygnalizując znaczący wzrost presji inflacyjnej na nadchodzący rok, przy jednoczesnym oczekiwaniu na umiarkowanie ekspansji gospodarczej. Ta aktualizacja koryguje wcześniejsze szacunki z czerwca, odzwierciedlając zwiększony wpływ kosztów żywności i energii. W miarę jak Chorwacja nawiguje swoją pozycję w strefie euro, te prognozy podkreślają wzajemne oddziaływanie popytu krajowego, globalnych trendów towarowych oraz strukturalnych zmian w kluczowych sektorach, takich jak turystyka. Wzrost realnego PKB jest prognozowany na średnio 3% rocznie w latach 2025-2026 - w dół z solidnych 3,9% w 2024 roku - co wskazuje na odporność gospodarki, ale także na przeciwności wiatru od słabnącego popytu zewnętrznego i wewnętrznych dynamik kosztów.

Główne czynniki napędzające przyspieszenie inflacji

Inflacja w Chorwacji, mierzona zharmonizowanym indeksem cen konsumenckich (HICP), ma teraz wzrosnąć do 4,2% w 2025 roku, w górę z 4% odnotowanych w 2024 roku. Podobnie, krajowy indeks cen konsumenckich (CPI) jest prognozowany na 3,6%, w porównaniu do 3% w zeszłym roku. Ta w górę korekta oznacza odejście od bardziej optymistycznych prognoz z czerwca, gdzie HICP był szacowany na 3,6%, a CPI na 2,8% na 2025 rok. Głównymi winowajcami są gwałtownie rosnące ceny energii i żywności, które nabrały tempa z powodu kombinacji administracyjnych korekt, zakłóceń w łańcuchach dostaw oraz utrzymujących się presji płacowych.

Koszty energii wyróżniają się jako dominujący czynnik, z planowanymi administracyjnymi podwyżkami cen gazu, elektryczności i ogrzewania okręgowego pod koniec 2024 roku i na początku 2025 roku. Te zmiany wynikają z wygaszania tymczasowych subsydiów wprowadzonych podczas kryzysu energetycznego po pandemii i inwazji Rosji na Ukrainę. Według analizy HNB, inflacja energetyczna może gwałtownie przyspieszyć w krótkim terminie, powtarzając wzorce obserwowane w całej strefie euro, gdzie prognozy personelu Europejskiego Banku Centralnego z września 2025 roku przewidują inflację bazową na poziomie 2,1% dla regionu w 2025 roku, nadal powyżej celu 2%. W Chorwacji może to dodać nawet 1,5 punktu procentowego do ogólnego HICP, pogarszając budżety gospodarstw domowych już napięte przez wcześniejszą zmienność.

Inflacja żywnościowa, choć drugorzędna, jest równie niepokojąca, z rocznym wzrostem osiągającym 6,6% w sierpniu 2025 roku i szczytowym 7% w lipcu. Ten skok jest przypisywany podwyższonym globalnym cenom towarów podstawowych, takim jak zboża i nabiał, wzmocnionym czynnikami krajowymi, takimi jak wyższe koszty płac przekazywane przez producentów oraz silne wydatki konsumenckie. HNB podkreśla, że silny popyt krajowy - napędzany wzrostem realnych dochodów rozporządzalnych - wzmocnił te presje, tworząc pętlę sprzężenia zwrotnego, w której wyższe ceny podstawowych towarów erodują siłę nabywczą. Szerszy kontekst z World Economic Outlook Międzynarodowego Funduszu Walutowego (zaktualizowany w kwietniu 2025 roku) wspiera to, wskazując, że zmienność cen żywności pozostaje kluczowym ryzykiem dla wschodzących gospodarek europejskich, potencjalnie opóźniając disinflację o 0,5-1% w dotkniętych krajach.

W przeciwieństwie do tego, inflacja bazowa - pomijająca zmienne składniki energii i żywności - jest prognozowana na spadek, napędzana umiarkowaniem cen producentów przemysłowych i kosztów usług. To spowolnienie jest zgodne ze słabnącym globalnym popytem i efektami spillover silniejszego euro, które amortyzuje importowaną inflację. Jednak HNB ostrzega przed ryzykami po stronie wyższej, w tym napięciami geopolitycznymi na rynkach energii lub nieoczekiwanymi spiralami płacowymi, które mogłyby pchnąć inflację powyżej tych szacunków.

Utrzymany, ale umiarkowany wzrost gospodarczy

Pomimo wzrostu inflacyjnego, gospodarka chorwacka jest gotowa na dalszą ekspansję, choć w wolniejszym tempie. Wzrost realnego PKB jest prognozowany na średnio 3% w horyzoncie 2025-2026, co oznacza spowolnienie z przyspieszenia 3,9% w 2024 roku. Ta trajektoria odzwierciedla normalizację po latach odbicia po COVID-19, wspieraną strukturalnymi wiatrami ogonowymi, takimi jak fundusze odbudowy UE i inwestycje infrastrukturalne.

Popyt krajowy pozostanie silnikiem, z prywatną konsumpcją wzmocnioną rosnącymi realnymi dochodami rozporządzalnymi. Zyski z płac i zatrudnienia mają podtrzymać wydatki gospodarstw domowych, choć w zmniejszonym zakresie - wzrost realnych płac jest prognozowany na spadek do około 6% w 2025 roku z prawie 12% w 2024 roku. Aktywność inwestycyjna, która wzrosła prawie dwucyfrowo w ciągu ostatnich trzech lat, złagodzi się, ale pozostanie energiczna dzięki napływom z programu NextGenerationEU UE, totalingującym ponad 6,3 miliarda euro dla Chorwacji do 2026 roku. Te fundusze są przeznaczone na zielone transformacje i digitalizację, potencjalnie dodając 0,5-1% do rocznego PKB poprzez roboty publiczne i ulepszenia sektora prywatnego.

Na froncie zewnętrznym, eksport netto może zapewnić skromny opór, ponieważ wzrost strefy euro - prognozowany na 1,2% w 2025 roku przez ECB - pozostaje stłumiony. Bilans handlowy Chorwacji ma skorzystać na lekkiej nadwyżce na rachunku bieżącym około 2,3% PKB w 2025 roku, w górę z 2,2% w 2024 roku, napędzanej eksportem usług. Jednak niepewności z polityki handlowej USA i globalnej fragmentacji, jak wskazano w Economic Outlook OECD z czerwca 2025 roku, mogłyby obciąć 0,2-0,3% wzrostu, jeśli zakłócą łańcuchy dostaw dalej.

Ogólnie, te prognozy pozycjonują Chorwację jako outperformer w Europie Środkowo-Wschodniej, z kontynuacją realnej konwergencji do średnich strefy euro w stałym tempie.

Ewoluujące dynamiki rynku pracy

Siła rynku pracy stanowi podstawę wielu perspektyw wzrostu, ale pojawiają się oznaki ochłodzenia. Wzrost zatrudnienia jest oczekiwany na złagodzenie z 3,3% w 2024 roku do 2,7% w 2025 roku i 1,8% w 2026 roku, odzwierciedlając dojrzałe ożywienie i ograniczenia demograficzne, takie jak starzejąca się populacja. Stopa bezrobocia ma spaść niżej, z 5% w 2024 roku do 4,7% w 2025 roku i 4,5% w 2026 roku, utrzymując blisko historycznych minimów.

Presje płacowe są mieczem obosiecznym: średnie nominalne płace brutto, po dwóch latach podwyżek 15%, mają wzrosnąć nieco poniżej 10% w 2025 roku. To umiarkowanie pomaga zawierać inflację bazową, ale nadal wspiera realne zyski dochodowe pośród prognozowanych wzrostów cen. HNB przypisuje to napiętej podaży pracy w sektorach takich jak budownictwo i hotelarstwo, gdzie utrzymują się niedobory umiejętności. Szersze trendy strefy euro, z prognozami ECB pokazującymi wzrost płac na 3,5% w 2025 roku, sugerują, że dynamika Chorwacji jest nieco podwyższona, potencjalnie wymagając czujnego nadzoru monetarnego.

Sektor turystyczny: mieszane perspektywy z obawami o konkurencyjność

Turystyka, odpowiadająca za prawie 25% PKB, stoi przed decydującym momentem. Realny wzrost eksportu usług jest prognozowany na marginalny w 2026 roku w porównaniu do poziomów z 2024 roku, hamowany przez erozję konkurencyjności cenowej. Gwałtownie rosnące koszty operacyjne - w górę o 20% w niektórych obszarach przybrzeżnych z powodu wydatków na energię i pracę - doprowadziły do wyższych cen zakwaterowania i wyżywienia, odstraszając budżetowych europejskich turystów.

Uzupełniając to, rosnące dochody krajowe pobudziły wyjazdową turystykę, z Chorwatami coraz częściej wybierającymi przystępne destynacje w Czarnogórze lub Turcji. Import usług rośnie więc gwałtownie, potencjalnie poszerzając lukę handlową w przepływach związanych z podróżami o 5-7% rok do roku. HNB ostrzega, że bez zysków produktywności lub ukierunkowanych subsydiów, ten przesunięcie mogłoby ograniczyć wkład turystyki do PKB poniżej 1% wzrostu w 2025 roku. Pozytywne nuty obejmują zdywersyfikowane oferty, takie jak ekoturystyka i całoroczne wydarzenia, które mogłyby złagodzić ryzyka sezonowości.

Podsumowując, wrześniowa aktualizacja HNB rysuje obraz odpornej, ale wyzwanej gospodarki chorwackiej. Chociaż odbicie inflacji stawia dylematy polityczne - potencjalnie wpływające na ścieżki stóp procentowych zgodne z ECB - fundamenty dla 3% wzrostu pozostają solidne. Interesariusze będą blisko obserwować, jak rozwijają się środki fiskalne i wydarzenia globalne.